Wstęp do aspektów technicznych PC

Jak działa pompa ciepła?

Pompa ciepła jest to urządzenie grzewcze, czyli źródło ciepła budynku. Dostarcza ciepło do ogrzewania domu i ciepłą wodę użytkową. Pompa ciepła powietrze/woda zużywa energię odnawialną pozyskaną ze środowiska naturalnego, czyli energię powietrza zewnętrznego. Jest to bardzo ekologiczne rozwiązanie – wykorzystuje bowiem do 75% energii odnawialnej z otoczenia. Tym samym pompa ciepła nie tylko zapewnia wydajne ogrzewanie budynku, ale także ma pozytywny wpływ na środowisko, zmniejszając emisję zanieczyszczeń.

Obrazek nr 1 - Ogólna zasada działania pompy ciepła

Czy pompa ciepła to nowe, nieznane, innowacyjne urządzenie? Odpowiedź jest bardzo prosta: oczywiście, że nie. PC to urządzenia znane i sprawdzone od wielu lat. Są wykorzystywane w milionach budynków: domach, biurach, zakładach produkcyjnych, halach itd. Idąc krok dalej – każdy z nas ma codziennie styczność z pompą ciepła. Mamy przecież lodówki w domu, korzystamy z klimatyzacji w biurze. 

Pompa ciepła wykorzystuje do swojej pracy układ chłodniczy. Układ chłodniczy jest to zamknięty, hermetyczny układ, wewnątrz którego krąży czynnik chłodniczy (roboczy). Posiada on także cztery podstawowe elementy: sprężarkę, dwa wymienniki – parownik i skraplacz oraz zawór rozprężny.

Zasada działania układu

1. PAROWNIK – powietrze ze środowiska jest zasysane z zewnątrz przez wentylator i przepływa przez wymiennik ciepła – parownik (dzieje się to w jednostce zewnętrznej). W urządzeniu zewnętrznym znajduje się czynnik roboczy w stanie ciekłym (inaczej czynnik chłodniczy). Podczas przejmowania ciepła z powietrza zewnętrznego paruje on i zwiększa swoją objętość, również w niskich temperaturach powietrza zewnętrznego. 

2. SPRĘŻARKA – czynnik chłodniczy ma teraz postać gazową. Jest zasysany przez sprężarkę i sprężany. W trakcie tego procesu intensywnie rośnie jego temperatura i ciśnienie. Sprężarka jest zasilana energią elektryczną.

3. SKRAPLACZ – za sprężarką czynnik chłodniczy płynie jako gorąca para pod dużym ciśnieniem. Trafia do kolejnego wymiennika ciepła, który nazywamy skraplaczem. Wymiennik ten jest łącznikiem i miejscem oddawania ciepła do wodnej instalacji grzewczej budynku. To w tym miejscu czynnik chłodniczy o bardzo wysokiej temperaturze ogrzewa nam wodę, która dalej trafia do kaloryferów w budynku.

Skraplacz to łącznik pomiędzy pompą ciepła a systemem grzewczym (grzejniki, podłogówka, ciepła woda użytkowa). Umiejscowienie skraplacza jest w jednostce zewnętrznej lub wewnętrznej, w zależności od konstrukcji split/monoblok – więcej na temat split vs monoblok w dalszej części tej lekcji.

4. ZAWÓR ROZPRĘŻNY – w skraplaczu czynnik chłodniczy ulega skraplaniu, przez co zmniejsza się jego ciśnienie i rozpręża się w zaworze rozprężnym. Następnie płynie z powrotem do parownika. Tutaj obieg zaczyna się od początku.

Obrazek nr 2 - Szczegółowy schemat działania pompy ciepła

Cały proces w uproszczeniu

  1. W parowniku czynnik chłodniczy przejmuje energię z otoczenia.
  2. Sprężarka spręża czynnik chłodniczy, podnosząc jego ciśnienie i temperaturę
  3. W skraplaczu jest przekazywane ciepło do systemu grzewczego budynku
  4. W zaworze rozprężnym następuje rozprężenie czynnika i obieg zaczyna się od początku.

Podsumowanie sekcji

Znajomość przebiegu procesu działania pompy ciepła pozwoli Ci lepiej zrozumieć, poczuć produkt i całą ideę pomp ciepła. Z całą pewnością nie każdy klient będzie wymagał szczegółowego przedstawienia całego cyklu. Warto jednak wiedzieć, jak działa pompa ciepła – z tej wiedzy zawsze można skorzystać w odpowiednim czasie. Jeżeli trafisz na wymagającego klienta, który będzie oczekiwał tłumaczenia – przygotuj sobie schemat, omów każdy element układu i to, za co odpowiada.

Elementy instalacji pompy ciepła

Wiesz już, jak działa i jakie są rodzaje pomp ciepła – patrz lekcja “Pompy dostępne na polskim rynku”. Kolejnym tematem wartym uwagi są elementy wchodzące w skład instalacji pompy ciepła. Znajomość tego zagadnienia pozwoli Ci zwizualizować i powiedzieć klientowi, jak może lub jak będzie wyglądać jego kotłownia i jej okolice. Pamiętaj, że większość ludzi jest wzrokowcami – wykorzystaj ten fakt. Ciężko pewne rzeczy opowiedzieć i zwizualizować, warto więc wesprzeć się prostym narzędziem – zdjęciami. W tym celu warto podjechać na montaż pompy albo chociaż poprosić ekipę instalatorską o wykonanie zdjęć po instalacji. Jednak mimo wszystko zdecydowanie zachęcamy do bezpośredniej wizyty i wykonaniu kilku fotek elementów instalacji samodzielnie. Zdjęcia te, jak już wspomniano, można w łatwy i skuteczny sposób wykorzystać podczas audytu czy rozmowy handlowej, aby poruszyć wyobraźnie klienta. Wizytę u ekipy instalacyjnej można także wykorzystać na rozmowę, poszerzenie lub uzupełnienie wiedzy. Możesz dopytać o ostatnie trudne zagadnienia z pracy pompy ciepła, o których opowiedział klient lub dowiedzieć się, na jakie szczegóły zwrócić uwagę podczas audytu, aby hydraulicy mogli bez problemu szybko wykonywać swoją pracę. Wiedza praktyczna z zakresu montażu może Ci się wiele razy przydać w rozmowie ze świadomym klientem. Wówczas łatwiej będzie Ci zbudować wizerunek eksperta i nawiązać sprzyjającą zakupowi relację. To co klient o Tobie myśli i jak się przy Tobie czuje w dużej mierze wpływa na ostateczną decyzję o zakupie. Więcej na temat nawiązywania mocnych relacji z klientami znajdziesz w lekcji “Relacja z klientem pod drogą sprzedaż”.

Teraz przejdziemy do opisu podstawowych elementów pompy ciepła, takich jak: jednostka zewnętrzna i wewnętrzna, bufor ciepła, zasobnik ciepłej wody i odbiorniki ciepła. Wraz z postępami w nauce będziemy poruszać coraz bardziej zaawansowane treści w module technicznym, a następnie przejdziemy do “twardej” sprzedaży i prezentacji handlowej w module nr 2.

Jednostka zewnętrzna

Pierwszym elementem, który omówimy, jest jednostka zewnętrzna. Co znajduje się w jednostce zewnętrznej? To oczywiście zależy od typu jednostki. Oba omawiane typy łączy sprężarka, parownik i zawór rozprężny, natomiast w przypadku pompy monoblok dochodzi skraplacz i pompa obiegowa. Jednak pomimo różnicy w elementach wewnętrznych, z zewnątrz jednostki te wyglądają niemal identycznie. Spójrzmy na zdjęcie poniżej. Widzisz dwie jednostki zewnętrzne tej samej mocy – po lewej typu split, a po prawej monoblok.

Obrazek nr 3 - Po lewej jednostka Split, po prawej jednostka Monoblok

Jak jest między nimi podstawowa różnica? Obie jednostki wyglądają bardzo podobnie, jednostka monoblok jest delikatnie szersza. Z punktu widzenia klienta różnicy praktycznie nie ma.

Kolejną kwestią w wyglądzie jednostek zewnętrznych, o którą pytają klienci, jest wentylator, a dokładnie jego wielkość lub ilość. Jednostki małej mocy (do 9 kW) są zazwyczaj wyposażone w jeden wentylator, czyli są stosunkowo małe. Jednostki o większej mocy, od 9kW w górę, mogą mieć dwa wentylatory lub jeden duży. Są one już większe, wyższe, szersze i głębsze.

Montaż jednostki zewnętrznej

Przede wszystkim jednostki zewnętrzne montujemy, jak sama nazwa mówi, na zewnątrz. Wybieramy możliwie jak najbliższą odległość od kotłowni, aby ograniczyć straty ciepła, co wpłynie korzystnie na wydajność i ekonomię. Kolejną opcją jest montaż na ścianie budynku na specjalnym wieszaku lub na gruncie na fundamencie i stojaku. Każde z tych rozwiązań ma swoje plusy i minusy. W naszej opinii korzystniejszy jest montaż na gruncie.

Jednostka zainstalowana na gruncie to same zalety. Przede wszystkim nie ingerujemy w fasadę budynku, więc zachowana jest estetyka. Wszelkie możliwe powstałe drgania lub wibracje podczas pracy pompy ciepła zostają przekazane w grunt, dlatego też komfort użytkowników nie zostaje zaburzony. Oczywiście montaż na gruncie wiąże się z przygotowaniem fundamentu lub wykonaniem go z prefabrykatów betonowych (gotowych elementów betonowych), ale to nie stanowi żadnego problemu. Następnie jednostkę stawiamy na stojaku albo podporach antywibracyjnych. Wysokość stojaka czy podpór powinna być taka, aby nie było możliwości przysypania śniegiem dolnej krawędzi jednostki.

Obrazek nr 4 - Montaż jednostki zewnętrznej na gruncie

Drugi wspomniany sposób montażu jednostki, na ścianie budynku za pomocą specjalnego wieszaka, dotyczy raczej jednostek małej mocy. Ten sposób jest mniej popularny ze względów użytkowych – mianowicie instalacja wieszaka mocno ingeruje w fasadę budynku. Ponadto jest możliwość, że wspomniane wibracje czy drgania będą rezonować po ścianie i znacząco obniżać użytkownikom komfort życia, a w skrajnych przypadkach wręcz utrudniać użytkowanie. Dodatkowo istnieje niebezpieczeństwo, choć bardzo małe, pękania ściany przez drgania, co docelowo będzie wiązało się z naprawą uszkodzenia. Montaż na ścianie dotyczy tylko budynków wykonanych w technologii tradycyjnej, czyli ściany murowanej lub betonowej. Często spotykamy się u klientów z pytaniem o montaż jednostki na ścianie w przypadku budynków użytkowanych sezonowo – kupujący martwi się w tym przypadku o uszkodzenie lub kradzież jednostki podczas jego nieobecności. 

W jakiej odległości od ściany musi stać jednostka? To pytanie często nurtuje klientów. Każdy z producentów podaje swoją zalecaną odległość w instrukcji montażowej. Zazwyczaj wynosi ona 30 cm. Taka odległość jest wystarczająca, aby dać urządzeniu swobodny przepływ powietrza zewnętrznego.

Przykład

Klient: Gdzie będzie zamontowana jednostka zewnętrzna?

Handlowiec: Proponujemy na gruncie. To najlepsze rozwiązanie.

Klient: Klimatyzacje są często podwieszane, może lepiej ją umieścić na ścianie?

Handlowiec: Znam ten sposób, ale zdecydowanie nie zalecam. Staramy się nie montować jednostek w ten sposób – drgania mogą spowodować w przyszłości różnego rodzaju uszkodzenia. Chcemy, aby Pan tego uniknął.

SPRAWDŹ KULTOWE KURSY DLA BRANŻY OZE

W kursach poruszamy tematykę aspektów technicznych jak i sprzedażowych

Jednostka wewnętrzna

Omówimy teraz jednostki wewnętrzne pomp ciepła. Za moment dowiesz się, że moduł wewnętrzny ma pompa typu split. Są dwa rodzaje dostępnych jednostek – wisząca i zintegrowana. Zacznijmy od jednostki wiszącej.

Wewnętrzna jednostka wisząca z wyglądu i wymiarami przypomina kocioł gazowy – montujemy ją na ścianie w kotłowni. Jednostki takie nazywają się hydrobox. Wewnątrz znajduje się armatura hydrauliczna, skraplacz układu chłodniczego i cała automatyka sterująca pracą pompy ciepła. Poniżej zdjęcie, jak wygląda jednostka.

Obrazek nr 5 - Jednostka wewnętrzna

Drugi rodzaj modułu wewnętrznego to jednostka zintegrowana. Zawiera ona w środku omawiany przed chwilą hydrobox i zasobnik ciepłej wody użytkowej. Moduł z zewnątrz przypomina lodówkę lub stojącą szafę, ma postać prostopadłościanu. Moduły zintegrowane stawiamy na podłodze w kotłowni. Poniżej zdjęcie takiej jednostki:

Obrazek nr 6 - Jednostka zintegrowana – połączenie hydroboxu i zasobnika cwu

Niezależnie od tego, czy decydujemy się na jednostkę wiszącą czy zintegrowaną, jedna i druga opcja posiada wyświetlacz do obsługi pracy pompy ciepła. Jest to miejsce, gdzie odbywa się programowanie i ustawianie wszystkich parametrów pracy urządzenia –  więcej na ten temat już w następnej lekcji “Użytkowanie pompy w praktyce”.

A jak wygląda moduł wewnętrzny w pompie typu monoblok? (w dalszej części tej lekcji rozjaśnimy ten typ pompy). Często jest on pomijany, a wręcz słyszy się, że monoblok takiej części nie posiada i ma on tylko jednostkę na zewnątrz. Prawda jest taka, że większość pomp typu monoblok posiada „skrzynkę” wewnątrz kotłowni, która zawiera przynajmniej automatykę sterującą – widzimy więc, że moduł wewnętrzny jednak tam jest. Ma on co prawda dużo mniejsze rozmiary niż jednostki split, warto mieć jednak na uwadze, że „skrzynka” sterująca na pewno się pojawi. Ten mit jest zresztą często powtarzany przez samych klientów, którzy chcą kupić pompę monoblok, bo mają mało miejsca w kotłowni i zależy im na minimalizmie. Czasami nie warto wszystkich wyprowadzać z błędu.

Zasobnik c.w.u.

Kolejny element instalacji pompy ciepła to zasobnik na ciepła wodę użytkową, w skrócie zasobnik c.w.u. Pompa ciepła pracuje w dwóch trybach – ma za zadanie grzanie ciepłej wody kranowej i ogrzanie centralnego ogrzewania. Przygotowanie ciepłej wody użytkowej jest priorytetem, aby zapewnić komfort użytkownikom. Taką wodę, bądź ciepłą wodę kranową podgrzewamy i magazynujemy w zasobniku c.w.u. Zasobnik to zbiornik o pewnej pojemności, a wewnątrz niego znajduje się wymiennik ciepła w postaci wężownicy.

Jaki zasobnik c.w.u. do pompy ciepła?

Jednym z najważniejszych aspektów, na które należy zwrócić uwagę, jest pojemność zasobnika ciepłej wody. Powinna ona odpowiadać potrzebom wszystkich domowników. Aspekt ten jest ważny niezależnie od tego, czy zasobnik będzie elementem instalacji pompy ciepła, czy np. kotłem gazowym. Pojemność zasobnika powinna odpowiadać liczbie osób, łazienek i sposobie użytkowania przez domowników, tak by można było korzystać z ciepłej wody bez konieczności oczekiwania, aż znów się nagrzeje. Statystycznie przyjmuje się, że jedna osoba zużywa ok. 50 l ciepłej wody dziennie.

Zasobniki c.w.u. do pomp ciepła są dostępne o pojemnościach: 200 l, 250 l, 300 l, 400 l, 500 l. Najczęściej są wykorzystywane pojemności 200 l i 300 l. Przyjmując średnie zużycie dzienne wody na poziomie 50 l/ osobę, możemy w łatwy sposób dobrać pojemność dla klienta. Dla przykładu mamy w ofercie zasobniki o dwóch pojemnościach 200 l i 300 l – dla rodziny do 3 osób dobieramy zasobnik 200 l, a dla rodziny do 5-6 osób wystarczy zasobnik 300 l. Oczywiście jest to przykład bardzo ogólny i należy indywidualnie zapoznać się z wytycznymi producenta pompy ciepła. Jeżeli będzie większa liczba mieszkańców, powyżej 6 osób, zastosujemy odpowiedni większą pojemność zasobnika 400 l, a nawet 500 l. Sprawa może się bardziej skomplikować, jeżeli trafimy na hotel lub pensjonat. Do takich tematów trzeba podejść indywidualnie.

W przypadku pomp ciepła i współpracującego zasobnika c.w.u. przyjmujemy średnio 50 l na osobę.

Obrazek nr 7 - Przekrój zasobnika c.w.u.

W przypadku wyboru zasobnika c.w.u. do pompy ciepła należy również zwrócić uwagę na powierzchnię wężownicy, która powinna być większa niż w przypadku zasobnika do instalacji zasilanej kotłem na paliwo stałe. Jest to istotne, ponieważ praca pompy ciepła charakteryzuje się dużo mniejszymi różnicami temperatur niż praca kotła na paliwo stałe. Zbyt mała powierzchnia wężownicy ogranicza odbiór ciepła i spowalnia lub całkowicie uniemożliwia osiągnięcie oczekiwanej temperatury wody w zasobniku. Problem ten skutkuje również tzw. taktowaniem pompy ciepła (częste uruchamianie się i wyłączanie się), co przyczynia się do jej szybszego zużycia. W związku z tym śmiało można stwierdzić, że właściwy dobór zasobnika c.w.u. do pompy ciepła przedłuża jej żywotność.

Przykład

Klient: Jak to wygląda z ciepłą wodą? Obecnie mamy zasobnik. Czy możemy go zostawić?

Handlowiec: Niestety nie, do pompy potrzebny jest nowy zasobnik. Proszę mi powiedzieć ile osób korzysta z ciepłej wody w domu?

Klient: My z żoną oraz dwójka dzieci.

Handlowiec: Przyjmuje się za średnie dziennie zużycie ok. 50l wody. Zatem Państwa zasobnik będzie miał 200l.

Klient: Ale dlaczego nie możemy skorzystać z obecnego zasobnika?

Handlowiec: Obecny zasobnik ma zbyt małą wężownicę, czyli powierzchnię która ogrzewa wodę. Zbyt mała powierzchnia spowalnia lub całkowicie uniemożliwia osiągnięcie oczekiwanej temperatury wody w zasobniku, a najważniejsza jest oszczędność pieniędzy.

Zasobnik buforowy - bufor ciepła

Aby pompa ciepła mogła szybko i bez problemu przeprowadzić funkcję defrostu, czyli zrzucenia lodu z parownika, potrzebuje określonej ilości wody. Jeżeli w instalacji mamy grzejniki, tej wody w układzie jest niewiele. Z tego powodu podstawową funkcją buforu ciepła jest magazynowanie i zwiększenie ilości wody w instalacji, aby urządzenie mogło poprawnie pracować.

Kolejną funkcją jest połączenie obiegów grzewczych – prościej mówiąc, połączenie z pompą ciepła ogrzewania grzejnikowego i podłogowego, aby system działał wydajnie i bezawaryjnie. Dla przykładu, mamy w budynku grzejniki, które wymagają 50°C i podłogówkę na 30°C. W tym przypadku pompa ciepła będzie utrzymywała w buforze wyższą temperaturę (50°C), która będzie szła bezpośrednio na układ grzejnikowy, a dla ogrzewania podłogowego będzie zamontowana za buforem pod mieszanie, czyli zawór obniżający temperaturę do 30°C. Bez buforu ciepła ten przypadek nie funkcjonowałby poprawnie.

Ostatnią funkcją bufora ciepła jest separacja zanieczyszczeń. Pompy ciepła montuje się w budynkach kilkuletnich. W każdej instalacji grzewczej są zanieczyszczenia, w jednej więcej, w drugiej mniej. Bufor ciepła pełni doskonałą rolę dużego filtra zanieczyszczeń, które opadają na jego dno.

Podsumujmy funkcje buforu ciepła:

  • magazynowanie ciepłej wody,
  • rozdzielenie obiegów grzewczych,
  • wspomagane pracy pompy,
  • separacja zanieczyszczeń.

Kiedy i czy stosować bufor ciepła?

To pytanie często słychać od klientów na spotkaniach handlowych, a także ze strony handlowców w czasie szkoleń. Prawda jest taka, że nie zawsze bufor jest wymagany. Z drugiej jednak strony jego obecność nigdy nie zaszkodzi. W każdej instalacji bufor ciepła w najmniejszym chociaż stopniu wspomaga pracę pompy ciepła. Więc, dla uproszczenia całej sprawy, zapomnijmy o instalacji bez buforu ciepła, zostawmy tę opcję dla projektantów instalacji.

Dobrą praktyką, jak i dużym ułatwieniem dla handlowców jest przyjęcie zasady, że bufor montujemy zawsze, do każdej instalacji. Do grzejników, ogrzewania podłogowego i systemu mieszanego robimy to zawsze. Tak jak wspominaliśmy wyżej, bufor ciepła nigdy nie zaszkodzi, a zawsze pomoże w instalacji pompy ciepła. Jeżeli będziemy podążać w myśl tej zasady, możemy uniknąć wielu nieprzyjemności wynikających z błędów lub niedopatrzeń handlowców podczas audytu u klienta. Bufor ciepła stanie się swego rodzaju „buforem” bezpieczeństwa handlowca.

Jak wygląda schemat instalacji z buforem ciepła?

Obrazek nr 8 - Schemat pompy ciepła typu split z zasobnikiem c.w.u. i buforem ciepła.

Obrazek nr 9 - Zamontowany bufor ciepła w kotłowni.

Jaka pojemność buforu ciepła jest najlepsza?

Dobór pojemności buforu jest sprawą uzależnioną od wytycznych danego producenta pompy. Każdy ma swoje indywidualne wytyczne do danego modelu. Ogólnie wygląda to mniej więcej tak: w pompach ciepła o mocy do 9 kW wystarczy najczęściej bufor do 100-120l., natomiast w pompach o większych mocach (10kW i powyżej) stosujemy bufor o pojemności przynajmniej 200 l. Należy pamiętać, że większy bufor nigdy nie zaszkodzi.

Podsumowując: bufor ciepła ma za zadanie wspomagać pompę ciepła podczas jej pracy. Jego montaż jest w większości przypadków wymagany bądź zalecany przez producenta. Dobrą praktyką jest, aby bufor zawsze montować – jego obecność ułatwi pompie ciepła pracę, nigdy na odwrót.

Odbiorniki ciepła

Pompa ciepła dostarcza energię czy ciepło do budynku, które wykorzystujemy przede wszystkim na cele grzewcze, czyli ogrzewanie. Wspomniana energia ma postać wody o określonej temperaturze. A w jaki sposób przy pomocy „ciepłej” wody ogrzewamy pomieszczenia? Potrzebny jest odbiornik ciepła, a dokładnie grzejniki, ogrzewanie płaszczyznowe (ogrzewanie podłogowe), klimakonwektor lub ogrzewanie nadmuchowe. W dalszej części omówimy kolejno każdy z możliwych odbiorników, z którymi może współpracować pompa ciepła.

Grzejniki

To najpopularniejsze odbiorniki ciepła, z jakimi się spotkasz, w szczególności w budynkach kilkuletnich. Przede wszystkim, jeżeli mowa o budynkach starszych, było to jedyne dostępne rozwiązanie, jakie klient mógł zastosować. Jeżeli chodzi o budynki kilkuletnie, to grzejniki były stosowane ze względu na niski koszt inwestycyjny albo z myślą o współpracy z np. kotłem olejowym czy na węgiel. Kotły na paliwa zasilają grzejniki wysoką temperaturą – 60-65°C.

W budynkach nowych coraz rzadziej spotykane są grzejniki, raczej kupujący optują na rzecz ogrzewania podłogowego. Wśród klientów krąży mit, że pompa ciepła nie będzie działać na grzejnikach. Jest to oczywiśćie nieprawda, co postaram się wyjaśnić.

Ogrzewanie grzejnikowe charakteryzuje się wyższą temperaturą zasilania w porównaniu do podłogówki. Temperatura zasilająca grzejniki, które pracują z pompą ciepła, oscyluje w granicach 40-55°C. Oczywiście wszystko zależy od izolacji budynku. Im słabiej zaizolowany budynek, tym potrzebna jest wyższa temperatura. W większości domów około 15-letnich w zupełności wystarczy temperatura zasilania grzejników na poziomie 45°C.

Współczesne grzejniki to tzw. grzejniki panelowe (patrz zdjęcie poniżej). Doskonale pracują z pompą ciepła i pozwalają na efektywne ogrzewanie pomieszczeń. Niemal w każdym domu z ogrzewaniem grzejnikowym są przewymiarowane grzejniki. Przewymiarowany grzejnik oznacza, że na etapie instalacji został dobrany o wiele za duży sprzęt, niż tego wymaga pomieszczenie. Wynika to z bardzo prostego powodu. Kiedyś hydraulicy dla bezpieczeństwa i z braku wiedzy mieli w zwyczaju montowanie za dużych grzejników. W teorii nic złego się inwestorowi nie działo. Najwyżej gdy było za ciepło w pomieszczeniu, to albo musiał zakręcić grzejniki, albo otwierać okno. Dziś patrzymy na to zupełnie inaczej: liczy się ekologia, wydajność i niskie koszty ogrzewania.

Obrazek nr 10 - Takie grzejniki spotkasz u klientów

Wróćmy na moment do pomp ciepła. Dziś przewymiarowane grzejniki wykorzystujemy jako argument za montażem pompy ciepła. Ponieważ im grzejnik mocniej przewymiarowany, tym na większą powierzchnię oddawania ciepła do pomieszczenia. Jest to idealna sytuacja dla pompy ciepła, ponieważ po pierwsze mamy dużą powierzchnię grzejnika, a po drugie dzięki temu możemy zasilać grzejnik niższą temperaturą, np. 45°C. Podsumowując, montując do grzejników pompę ciepła, będzie ona pracowała wydajnie i ekonomicznie, a co najważniejsze, dostarczy do danego budynku tyle ciepła, ile potrzeba.

A co z budynkami bardzo starymi wyposażonymi w grzejniki żeliwne? Są producenci i instalatorzy, którzy nie mają żadnych przeciwwskazań. Pompa ciepła do grzejników żeliwnych to jednak spore ryzyko. Jest za dużo niezależnych aspektów, które mogą ze sobą nie współgrać. Osobiście odradzamy takie połączenie, a w szczególności bez odpowiedniej wiedzy i wsparcia działu technicznego. Najczęściej takim klientom proponuje się razem z pompą ciepła wymianę grzejników na współczesne – wtedy mamy pewność, że ten system grzewczy będzie działał poprawnie i będzie wydajnie ogrzewał pomieszczenia. Na szczęście odsetek klientów z grzejnikami żeliwnymi, którzy interesują się pompami ciepła jest bardzo mały.

Podsumowując, pompa ciepła i grzejniki (z wyłączeniem żeliwnych) to dobre połączenie i nie ma ku niemu żadnych przeciwwskazań. Jeżeli klient ma wątpliwości co do poprawności działania tego duetu, warto wspomnieć mu o przewymiarowanych grzejnikach.

Ogrzewanie podłogowe (płaszczyznowe)

Obecnie najpopularniejszym stosowanym rozwiązaniem się odbiorniki płaszczyznowe – najczęściej w formie ogrzewania podłogowego bądź ściennego (bardzo rzadko stosowane rozwiązanie, poruszymy ten rodzaj w dalszej części). Ogrzewanie podłogowe stosowane jest od wielu lat w nowym budownictwie, ale także podczas kompleksowych modernizacji budynków. Największą zaletą ogrzewania podłogowego jest jej duża powierzchnia. Cała podłoga jest dużym wymiennikiem, „grzejnikiem”. W praktyce ogrzewanie podłogowe wymaga temperatury zasilającej wody o temperaturze maksymalnej 35°C; w większości przypadków wystarcza 28-30°C. Obniżamy temperaturę zasilania podłogówki do bardzo niskiego poziomu przy jednoczesnym zachowaniu komfortu w pomieszczeniach. W konsekwencji ogrzewamy budynek w taki sam sposób, jak w przypadku tradycyjnych grzejników, jednak przy niższej temperaturze zasilania.

Ogrzewanie podłogowe to ułożone rury grzewcze w posadzce, które zostały przykryte wylewką betonową. W rurach płynie medium – woda. Rurki łączą się w rozdzielaczu podłogowym, który jest zasilany przez pompę ciepła. W skrócie możemy powiedzieć, że cała podłoga to jeden duży grzejnik.

Obrazek nr 11 - Tak wyglądają rury grzewcze ogrzewania podłogowego

Ze względu na wspomnianą wielkość powierzchni ogrzewanie podłogowe charakteryzuje się tzw. dużą bezwładnością cieplną, czyli opóźnioną reakcją na zmianę nastawy temperatury. Powiedzmy, że chcemy zwiększyć temperaturę w pomieszczeniu z 20 do 22°C. W takim przypadku zmiana będzie odczuwalna dopiero po upływie 2-3 godzin. Taka jest specyfika ogrzewania płaszczyznowego – każda zmiana temperatury potrzebuje czasu.

Za pomocą ogrzewania podłogowego ogrzewamy pomieszczenia w sezonie grzewczym, ale także możemy schłodzić pomieszczenia latem. Chłodzenie polega na dostarczeniu przez pompę ciepła tzw. wody lodowej (o niskiej temperaturze) i wpuszczenie jej w rurki w podłodze. W ten sposób otrzymujemy chłodzenie płaszczyznowe. Warto jednak pamiętać, że ten sposób chłodzenia jest pasywny, o małej wydajności i długim czasie reakcji. Jeżeli klient wymaga szybkiego i efektywnego schłodzenia wybranego pomieszczenia, zdecydowanie lepszą opcją jest inwestycja w klimatyzator ścienny, co pozwoli na szybkie i efektywne chłodzenie. Warto jest mimo to wiedzieć, że osiągniemy ten sam efekt dzięki podłogówce.

Ogrzewanie podłogowe to komfort cieplny i niskie koszty grzania. Dla przykładu: mamy dwa identyczne domy z pompą ciepła, w pierwszym są zastosowane grzejniki, natomiast w drugim ogrzewanie podłogowe. Pompa ciepła w budynku z grzejnikami musi dostarczyć temperaturę 45-50°C, aby utrzymać 22°C w pomieszczeniach. W przypadku domu z ogrzewaniem podłogowym temperatura wody, którą jest zasilana podłogówka, to tylko 30°C. W jednym i drugim przypadku jest taki sam komfort mieszkania, 22°C, a różnica jest znacząca z punktu widzenia kosztów utrzymania. Im wyższa temperatura na zasilaniu, tym pompa ciepła musi wykonać większą pracę, czyli pobierze więcej energii elektrycznej.

W tym miejscu warto wspomnieć, że obniżenie temperatury zasilania pompy ciepła o 1°C powoduje w rezultacie wzrost COP (sprawności pompy ciepła) od 1% do nawet 2%. Odpowiednia regulacja i niska temperatura na zasilaniu ma kluczowe znaczenie w wydajności ogrzewania. Ile więc klient zyska na ogrzewaniu podłogowym? Z całą pewnością zmniejszy ono koszty rocznego ogrzewania o 20-30% w porównaniu do grzejników. Właśnie dlatego ogrzewanie podłogowe jest tak popularne i doskonale współpracuje z pompą ciepła. Ogrzewanie podłogowe wymaga niskiej temperatury zasilania (maksymalnie 35°C), a jednocześnie inwestor zyskuje wydajne ogrzewanie i niskie koszty rocznego ogrzewania.

Warto wspomnieć, że podłogówka to także brak szpecących grzejników w pomieszczeniach i brak planowania ich lokalizacji. Podłogówka to estetyka i możliwość dowolnej aranżacji pomieszczeń, co jest również argumentem przemawiającym za tym rozwiązaniem.

Ogrzewanie podłogowe wykonuje się i planuje na etapie budowy domu lub budynku. W budynkach istniejących wykonanie takiej instalacji wiąże się z poważnym remontem i kosztami. Dlatego jeżeli klient w takiej budowli nie ma ogrzewania podłogowego, dobieramy pompę ciepła, uwzględniając grzejniki. Gdy klient na etapie budowy zastanawia się, czy zainwestować w ogrzewanie podłogowe, odpowiedź brzmi: tak.

Klimakonwektor

To rozwiązanie stosowane przede wszystkim w nowych budynkach, a mimo to rzadko spotykane. Powodem rzadkości tego rozwiązania jest wysoki koszt inwestycyjny na poziomie 3000 do 4000zł za instalację jednego urządzenia. Na pierwszy rzut oka klimakonwektor przypomina grzejnik o nowoczesnych wyglądzie.

Obrazek nr 12 - Klimakonwektor ścienny

Sposób działania klimakonwektora jest bardzo podobny do działania grzejnika, ponieważ oba te urządzenia wykorzystują zjawisko konwekcji – z tą jednak różnicą, że klimakonwektor wyposażony jest dodatkowo w mały wentylator, który przyspiesza oddawanie ciepła i zwiększa jego wydajność. Przy zastosowaniu klimakonwektora i pompy ciepła uzyskamy taką samą temperaturę w pomieszczeniu jak przy tradycyjnym grzejniku, ale przy niższej temperaturze zasilania, co w dłuższej perspektywie przyczynia się do oszczędności energii dla użytkowników.

Klimakonwektor łączy w sobie zalety ogrzewania podłogowego i grzejnikowego. Szybko i wydajnie dostarcza ciepło do pomieszczeń jak grzejnik, robiąc to przy niskiej temperaturze zasilania 35°C – jak ogrzewanie podłogowe. Dodatkowo urządzenia takie doskonale sprawdzą się nie tylko do ogrzewania pomieszczeń, ale również do wydajnego chłodzenia. Jeżeli klientowi zależy więc na jednoczesnym ogrzewaniu i chłodzeniu każdego pomieszczenia indywidualnie, klimakonwektor w połączeniu z pompą ciepła będzie dla niego doskonałym wyborem.

System grzewczo-chłodzący oparty na klimakonwektorach to nie tylko urządzenie na ścianie. Do tego systemu wymagana jest odpowiednia instalacja hydrauliczna, zasilanie elektryczne od każdej sztuki sprzętu i sterownik na każdym urządzeniu. Łączą się z tym duże koszty inwestycyjne i rzadkość stosowania. Większość klientów z dużą pewnością decyduje się na ogrzewanie podłogowe w nowo budowanym domu. 

Ogrzewanie nadmuchowe

Ogrzewanie za pomocą nagrzewnic to rozwiązanie stosowane w halach produkcyjnych, magazynach, warsztatach i podobnych miejscach. Takie budynki zupełnie inaczej się użytkuje i ogrzewa. Ogrzewanie najczęściej pracuje w godzinach pracy i wymagana temperatura rzadko przekracza 18°C. Tego typu pomieszczenia mają dużą powierzchnię i wysokość; trzeba w nich szybko podnosić temperaturę. Do takich celów doskonale sprawdza się ogrzewanie nadmuchowe za pomocą nagrzewnic. Jak to działa? Nagrzewnica składa się z wymiennika ciepła i wentylatora, podobnie jak parowniki w pompie ciepła. Do nagrzewnicy dociera ciepła woda, a następnie wentylator rozprowadza ciepło do hali, zwiększając temperaturę powietrza. Urządzenie montuje się na znacznej wysokości lub pod sufitem.

Obrazek nr 13 - Nagrzewnica w warsztacie

Jeżeli chodzi o kwestię pompy ciepła do pracy z nagrzewnicą, polecamy temat skontaktować z działem technicznym. Należy zapytać o dobór odpowiedniego modelu pompy ciepła i określenie, jakiej temperatury wymaga nagrzewnica na zasilaniu. Niektórym wystarczy 50°C, a są też takie, które wymagają 70°C i więcej. Sprawa może nie jest tak prosta jak w przypadku grzejników czy podłogówki, jednak przy odrobinie chęci wszystko da się wykonać.

SPLIT vs MONOBLOK

No to teraz odwieczne pytanie. Pompa ciepła split czy monoblok? Która jest bezpieczniejsza? Co jest lepszym rozwiązaniem dla mojego budynku? To standardowe pytania nurtujące klientów zadawane przez nich na spotkaniach. A prawda jest taka, że dla większości klientów, a niekiedy również dla handlowców, różnice między tymi dwoma rozwiązaniami nie są do końca jasne.

Dla przypomnienia – w skrócie, pompa ciepła to inaczej sprężarka, dwa wymienniki ciepła (parownik i skraplacz) i dwa napędy (pompy obiegowe lub wentylatory), które odbierają ciepło lub chłód z wymienników. 

Często producenci mają w ofercie ten sam model pompy, zarówno w specyfikacji split, jak i monoblok. I urządzenie monoblok, i split to jedna i ta sama pompa ciepła. Różnica w nazwie określa typ konstrukcji. Więc… co jest lepsze? Poniżej przedstawiamy charakterystykę obydwu rozwiązań, zestawimy wady i zalety i porównamy obie propozycje.

Pompy ciepła typu split – budowa, sposób działania, zalety i wady

Słowo „split” oznacza dzielony. Fachowo ujmiemy to w taki sposób, że w pompie ciepła tego typu układ chłodniczy jest rozdzielony na agregat i hydrobox. Czyli jak wiemy: pompa ciepła składa się z jednostki zewnętrznej (agregatu) i jednostki wewnętrznej (hydroboxa).

Jednostka zewnętrzna zawiera parownik, sprężarkę i zawór rozprężny, a w jednostce wewnętrznej znajduję się skraplacz, który jest łącznikiem z instalacją wodną budynku. Podzielenie układu na dwie jednostki wymaga wykonania połączenia między jednostkami – jest to połączenie freonowe. Instalator musi wykonać część układu chłodniczego, aby go zamknąć w jeden obieg.

Obrazek nr 14 - Schemat pompy typu Split.

Instalator do montażu pompy split musi posiadać specjalistyczne uprawnienia tzw. F-gazy. Pozwala to na montaż i wykonanie połączenia freonowego między jednostkami. Split eliminuje możliwość zamarznięcia połączenia między jednostkami w momencie długotrwałego zaniku dostawy energii elektrycznej.

Jak wygląda montaż pompy typu SPLIT?

Obrazek nr 15 - Pompa typu Split w rzeczywistości

Połączenie split ma szereg zalet. Przede wszystkim dzięki połączeniu gazowemu jednostki zewnętrznej z wewnętrzną, eliminuje możliwość zamarznięcia połączenia pomiędzy jednostkami, co może okazać się kluczowe dla instalacji pompy ciepła w regionie, gdzie może nastąpić długotrwały zanik prądu. Split to także minimalizacja strat ciepła na przesyle czynnika roboczego pomiędzy jednostkami. Bardzo często jednostki takie występują w formie jednostek wewnętrznych zintegrowanych z zasobnikiem na ciepłą wodę, co daje minimalny obszar zajmowanego miejsca w „kotłowni”.

Jak każde rozwiązanie, split także ma swoje wady. Statystycznie przy montażu tego typu pomp występuje większe prawdopodobieństwo popełnienia błędów instalatorskich. Dlatego tak ważne są kwalifikacje osób wykonujących montaż.

ZALETY montażu jednostek typu SPLIT

WADY montażu jednostek typu SPLIT:

Pompy ciepła typu monoblok — budowa, sposób działania, zalety i wady

W pompach ciepła typu monoblok układ chłodniczy znajduje się w całości na zewnątrz, w jednostce zewnętrznej. Jest wykonany w fabryce przez producenta. W jednostce na zewnątrz znajduje się kompletny układ chłodniczy: parownik, sprężarka, skraplacz i zawór rozprężny wraz z czynnikiem roboczym i pompą obiegową. A co jest w kotłowni? Najczęściej mały moduł z elektryką i sterowaniem.

Obrazek nr 16 - Schemat pompy typu

Jednostka na zewnątrz jest połączona z budynkiem rurami hydraulicznymi, w których płynie woda. Z racji połączenia wodnego instalator nie musi mieć specjalistycznych uprawnień. Należy natomiast pamiętać o możliwości zamarznięcia wody na zewnątrz, gdyby zabrakło prądu na dłuższy czas. Najczęściej stosowanym rozwiązaniem w celu ochrony przed zamarznięciem jest montaż zaworów antyzamrożeniowych – takie rozwiązanie jest w zupełności wystarczające.

Ochronę przed zamarznięciem można również rozwiązać za pomocą podłączenia UPS–a do pompy obiegowej. UPS to awaryjne zasilanie bateryjne – uruchomi pompę obiegową w przypadku braku prądu. W takim przypadku woda pozostanie w ruchu, więc nie będzie ona miała możliwości zamarznąć.

Ostatnim sposobem ochrony przed zamarzaniem może być napełnienie połączenia jednostka–kotłownia roztworem glikolu, czyli płynu odpornego na zamarzanie. Trzeba w takim przypadku pamiętać o utracie 15% sprawności z uwagi na zastosowanie płynu, jakim jest glikol.

Jak wygląda montaż pompy ciepła typu monoblok?

Obrazek nr 17 - Schemat pompy typu

Urządzenia typu monoblok różnią się konstrukcyjnie od jednostek split. Są większe, wymagają lepszej izolacji termicznej i akustycznej. Przez to są droższe w produkcji i droższe w zakupie dla inwestora – ale wygodniejsze. Z racji tego, że nie wykonuje się tutaj procedury napełniania pompy czynnikiem chłodniczym (jest on fabrycznie napełniony), pompa nie podlega restrykcjom ze strony F-gazów – ekipa montażowa nie ma zatem konieczności posiadania specjalnych dokumentów na F-gazy.

ZALETY montażu jednostek typu MONO:

WADY montażu jednostek typu MONO:

Podsumowanie split vs monoblok – co lepsze?

Rozważania, co lepsze: pompa typu split czy monoblok, są niekończącą się historią. Jedni wolą monoblok, bo „wszystko jest w jednym urządzeniu”. Drudzy natomiast optują za splitem, bo nie ma możliwości zamarzania połączenia pomiędzy jednostkami. Prawda jest taka, że oba te rozwiązania są równie dobre dla klienta. A dokładniej mówiąc są to te same urządzenia, które różni tylko konstrukcja.

Podstawowym warunkiem, aby klient był zadowolony z pompy ciepła jest jej poprawne działanie, czyli właściwy dobór pompy i poprawny montaż. Jeżeli spełnimy te dwa warunki klient będzie zadowolony zarówno z rozwiązania split jak i z monobloka.

Długie rozważania split vs monoblok można podsumować następująco:

Oczywiście tego klient nie musi wiedzieć, a wręcz często jest osobiście przekonany do konkretnego rozwiązania. I tu rozpoczyna się nasza rola. Musisz wiedzieć, czym dysponujesz, co masz w ofercie, jakie są mocne strony Twojego rozwiązania – i przede wszystkim – musisz dowiedzieć się, na czym klientowi najbardziej zależy, a tego nauczysz się w module nr 1.

W przypadku montażu pompy ciepła, w regionie w którym jest dość chłodno i występują długotrwałe zaniki dostawy prądu. Takie reginy to np.: Suwałki, Kaszuby, woj. Podkarpackie. W takiej lokalizacja najlepiej sprawdzi się pompa typu split, gdzie klient ma całkowite bezpieczeństwo, na ewentualne czynniki zewnętrzne.

Przykład

Klient: Wie Pan co, trochę o tym wszystkim czytałem i myślę że jestem bardziej zdecydowany na pompę monoblok.

UWAGA: Klient wie jaka jest jego potrzeba, Twoim zadaniem jest ugruntowanie Klienta w decyzji – tak, aby nie miał wątpliwości co do wyboru.

Handlowiec: Rzeczywiście, pompy monoblok to główny wybór wśród klientów. Są bezpieczne i wydajne, zawsze je polecam, w szczególności model xyz. 

Klient: Proszę mi tylko powiedzieć, jak to jest z tą możliwością zamarznięcia przewodów. Nie chciałbym takiej sytuacji u siebie w domu. 

Handlowiec: To absolutnie skrajne przypadki. Słyszę od kolegów ze wschodu Polski, że zdarza się że w tamtym rejonie z uwagi na minusowe temperatury oraz częste zaniki prądu. Klienci wybierają pompy split, ponieważ boją się o zamarznięcie przewodów, ale osobiście nie spotkałem się z taką sytuacją, tym bardziej u nas na Śląsku, a proszę mi uwierzyć że trochę już w branży działam. 

Klient: W porządku, ugruntował mnie Pan w decyzji.

Następną kwestią jest to, że każdy handlowiec chwali i przekonuje klienta do rozwiązania, które ma w ofercie lub z którego ma większą marżę. W takiej sytuacji warto znać zalety i wady każdej opcji. Przy dobrej znajomości rozwiązań split i monoblok jesteśmy w stanie praktycznie każdą z zalet pompy monoblok przedstawić jako wadę pompy split – i oczywiście na odwrót. Możemy wachlować argumentami w zależności od naszych potrzeb. Dla przykładu możemy powiedzieć, oferując pompę typu split, że nasi hydraulicy posiadają specjalistyczne uprawnienia – co świadczy o profesjonalizmie firmy i wysokich kwalifikacjach. A jako kontrargument możemy powiedzieć, że monobloki montuje pierwszy lepszy hydraulik i na pewno nie ma on odpowiednich kwalifikacji – w ten sposób właśnie zaletę splita przedstawiliśmy jako wadę pompy monoblok. Znajomość obu tych rozwiązań jest istotna i pozwala nam zbijać obiekcje klientów lub tworzyć niepewność w ofertach konkurencji.

SPRAWDŹ KULTOWE KURSY DLA BRANŻY OZE

W kursach przedstawiamy transkrypcje prezentacji handlowych

Przykład

Klient: Tyle słyszy się o pladze błędów montażowych wśród firm instalatorskich pomp. Skąd to się bierze?

Handlowiec: Wiele firm porywa się na montaż jednostek typu split – z jednego prostego względu, są one tańsze w zakupie dla samej firmy. Wiedział Pan, że do montażu pomp typu split wymaga się specjalnych uprawnień?

Klient: Nie, nie słyszałem o tym.

Handlowiec: Należy posiadać aktualne uprawnienia F-gaz. Splity są trudniejsze w montażu,

Klient: Są trudniejsze z jakiegoś konkretnego względu?

Handlowiec: Tak, wymagają znajomości hydrauliki. Monoblok to kompletna jednostka, która układ hydrauliczny ma wbudowany na etapie produkcji. W splitach trzeba to wykonać u klienta. Stąd te wszystkie błędy montażowe.

Klient: Rozumiem.

Handlowiec: Jeśli firma tak jak już wspomniałem chce zaoszczędzić na jednostkach to tym bardziej będzie oszczędzać na kwalifikacjach ekip monterskich. Oczywiście nie wrzucam wszystkich do jednego worka, ale sam Pan wie jak jest.

Przykład

Klient: Tyle słyszy się o pladze błędów montażowych wśród firm instalatorskich pomp. Skąd to się bierze?

Handlowiec: Przede wszystkich z braku kwalifikacji ekip monterskich. Bardzo rzadko mówi się o tym, że tylko pompy typu split wymagają specjalnych kwalifikacji.

Klient: Monobloki nie mają takich wymagań?

Handlowiec: Pompy typu split wymagają uprawnień F-gaz, które stanowią dodatkowe koszty dla firm i ekip monterskich. Do montażu monobloków formalnie wystarczą dwie ręce – i tyle. Firmy rekrutują niedoświadczonych monterów do montażu monobloków i potem słyszy się o takich sytuacjach.

Klient: Tego akurat nie wiedziałem.

Handlowiec: Jeśli chodzi o naszą firmę – my montujemy tylko splity. Ma Pan pewność, że na montaż przyjadą wykwalifikowane ekipy ze wszystkimi specjalistycznymi uprawnieniami.

Jak widzimy, nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, które rozwiązanie jest lepsze. I pompa typu split i typu monoblok ma swoje zalety jaki i wady. Różnią się konstrukcją, są to jednak te same urządzenia. Oba rozwiązania będą działać wydajnie i bezproblemowo. Z obu rodzajów sprzętu klient będzie finalnie zadowolony. A co wybierze – zależy tylko od naszej pracy, naszego doradztwa, od tego, czy klient nas kupi na spotkaniu.